Karl Marx và những bài học về “Tư bản” đang trở lại

<html> <head> <meta http-equiv="Content-Language" content="en-us"> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1252"> <title>Karl Marx và nh&#7919;ng bài h&#7885;c v&#7873;</title> </head> <body> <p align="center"><b><font face="Arial" size="2" color="#0000FF">Karl Marx và nh&#7919;ng bài h&#7885;c v&#7873; “T&#432; b&#7843;n” &#273;ang tr&#7903; l&#7841;i</font></b></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2"><em>D&#432;&#7899;i &#273;&#7847;u &#273;&#7873; trên, báo “Nhân &#273;&#7841;o” (Le Humanite) c&#7911;a Pháp v&#7915;a &#273;&#259;ng bài vi&#7871;t kh&#7859;ng &#273;&#7883;nh nh&#7919;ng bài h&#7885;c c&#7911;a Karl Marx v&#7873; “T&#432; b&#7843;n” &#273;ang tr&#7903; nên h&#7919;u ích cho th&#7871; gi&#7899;i trong cu&#7897;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng kinh t&#7871; hi&#7879;n nay. Chúng tôi xin trích d&#7883;ch gi&#7899;i thi&#7879;u cùng b&#7841;n &#273;&#7885;c.</em></font></p> <div align="left"> <table width="1" align="left" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" id="table1"> <tr> <td><font face="Arial" size="2"> <a onclick="return openImageNews(this,169,250)" href="http://www.sggp.org.vn/dataimages/original/2009/03/images282399_6b.jpg"> <img src="http://www.sggp.org.vn/dataimages/original/2009/03/images282399_6b.jpg" width="200" border="0"></a> </font></td> </tr> <tr> <td class="Image"> <p align="center"><i><font color="#808080" face="Arial" size="2"> Ng&#432;&#7901;i tìm vi&#7879;c chen nhau t&#7841;i hành lang m&#7897;t h&#7897;i ch&#7907; vi&#7879;c làm &#7903; New York.</font></i></td> </tr> </table> </div> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Có l&#7869; v&#7899;i t&#432; cách m&#7897;t nhà tri&#7871;t h&#7885;c, nhà kinh t&#7871; và ngôn ng&#7919; h&#7885;c, tác gi&#7843; b&#7897; sách T&#432; b&#7843;n và nh&#7919;ng lu&#7853;n thuy&#7871;t c&#7911;a ông &#273;ã &#273;&#432;&#7907;c ch&#7913;ng minh b&#7857;ng cu&#7897;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng hi&#7879;n nay, cu&#7897;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng &#273;ang thách th&#7913;c nh&#7919;ng lý lu&#7853;n c&#7911;a ch&#7911; ngh&#297;a t&#432; b&#7843;n toàn c&#7847;u.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">“N&#7871;u Karl Marx &#273;&#7863;t ông &#7903; vào v&#7883; trí c&#7911;a m&#7897;t trong nh&#7919;ng nhà t&#432; t&#432;&#7903;ng c&#7911;a th&#7901;i &#273;&#7841;i chúng ta, ông v&#7851;n là ng&#432;&#7901;i &#273;&#7847;u tiên tìm ra &#273;&#7897;ng l&#7921;c bên trong c&#7911;a ch&#7911; ngh&#297;a t&#432; b&#7843;n”. &#272;ó không ph&#7843;i là l&#7901;i c&#7911;a nh&#7919;ng ng&#432;&#7901;i theo Ch&#7911; ngh&#297;a Marx mà là phát bi&#7875;u c&#7911;a Alain Minc, m&#7897;t doanh nhân, m&#7897;t nhà vi&#7871;t tham lu&#7853;n và là c&#7889; v&#7845;n c&#7911;a T&#7893;ng th&#7889;ng Pháp trong m&#7897;t bài ph&#7887;ng v&#7845;n m&#7899;i &#273;&#432;&#7907;c &#273;&#259;ng trên t&#7841;p chí Le Magazine Litteraire c&#7911;a Pháp. <br> <br> T&#7841;p chí c&#361;ng &#273;ã d&#361;ng c&#7843;m dành 30 trang &#273;&#7875; chuy&#7875;n t&#7843;i toàn b&#7897; nghiên c&#7913;u v&#7873; nh&#7919;ng tác ph&#7849;m c&#7911;a Marx d&#432;&#7899;i t&#7921;a &#273;&#7873;: “Nguyên nhân c&#7911;a s&#7921; h&#7891;i sinh”.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">V&#7899;i t&#432; cách m&#7897;t nhà s&#7917; h&#7885;c Anh, Eric Hobsbawn nh&#7853;n xét m&#7897;t cách hài h&#432;&#7899;c: “Chính là nh&#7919;ng ng&#432;&#7901;i t&#432; b&#7843;n, ch&#7913; không ph&#7843;i ai khác, &#273;ã tái phát hi&#7879;n Marx”. C&#361;ng nh&#432; George Soros, m&#7897;t nhà tài chính và nhà chính tr&#7883; &#7911;ng h&#7897; kinh t&#7871; th&#7883; tr&#432;&#7901;ng m&#7899;i &#273;ây th&#7915;a nh&#7853;n: Tôi &#273;ang &#273;&#7885;c Marx. Có nhi&#7873;u &#273;i&#7873;u thú v&#7883; trong nh&#7919;ng gì ông &#273;ã nói”.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Có v&#7867; nh&#432; vi&#7879;c t&#432; t&#432;&#7903;ng Marx &#273;ang tr&#7903; l&#7841;i là &#273;i&#7873;u ngh&#7883;ch lý ch&#259;ng? &#272;i&#7873;u &#273;ó có l&#7841; lùng không? </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">“Không, nó hoàn toàn không có gì gây ng&#7841;c nhiên khi các nhà t&#432; b&#7843;n thông minh, &#273;&#7863;c bi&#7879;t trong l&#297;nh v&#7921;c tài chính toàn c&#7847;u nghiên c&#7913;u l&#7841;i t&#432; t&#432;&#7903;ng c&#7911;a Marx k&#7875; t&#7915; khi h&#7885; nh&#7853;n ra m&#7897;t cách &#273;au &#273;&#7899;n v&#7873; m&#7897;t th&#7921;c t&#7871; r&#7857;ng b&#7843;n ch&#7845;t và s&#7921; b&#7845;t &#7893;n &#273;&#7883;nh c&#7911;a n&#7873;n kinh t&#7871; t&#432; b&#7843;n n&#7857;m &#7903; ch&#7895; h&#7885; &#273;i&#7873;u hành nó”. Hobsbawn kh&#7859;ng &#273;&#7883;nh.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">T&#7845;t nhiên là nh&#7919;ng nhà t&#432; b&#7843;n s&#7869; không t&#7915; b&#7887; h&#7879; th&#7889;ng &#273;ã &#273;&#432;a h&#7885; lên ngai vàng và h&#7885; s&#7869; không nhanh chóng chuy&#7875;n &#273;&#7893;i sang ch&#7911; ngh&#297;a xã h&#7897;i. &#272;i&#7873;u &#273;ó không ph&#7843;i là m&#7889;i quan tâm c&#7911;a h&#7885;. H&#7885; có l&#7869; ch&#7881; nghiên c&#7913;u nh&#7919;ng lu&#7853;n &#273;i&#7875;m nh&#7857;m bi&#7871;n cu&#7897;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng hi&#7879;n t&#7841;i ph&#7909;c v&#7909; cho l&#7907;i ích và t&#259;ng l&#7907;i nhu&#7853;n c&#7911;a h&#7885;, l&#7907;i d&#7909;ng cu&#7897;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng &#273;&#7875; làm t&#259;ng kh&#7843; n&#259;ng &#273;&#7847;u c&#417; th&#7853;m chí khi nó t&#259;ng r&#7911;i ro. <br> <br> &#272;ó là quy lu&#7853;t c&#7911;a h&#7879; th&#7889;ng, là s&#7921; chi ph&#7889;i c&#7911;a giai c&#7845;p t&#432; s&#7843;n mà Marx và Angel &#273;ã miêu t&#7843; trong “Tuyên ngôn C&#7897;ng s&#7843;n” n&#259;m 1848, khá lâu tr&#432;&#7899;c khi Marx vi&#7871;t b&#7897; “T&#432; b&#7843;n”. B&#7897; “T&#432; b&#7843;n” ra &#273;&#7901;i vào th&#7901;i &#273;i&#7875;m &#273;&#432;&#7907;c &#273;ánh d&#7845;u b&#7857;ng m&#7897;t cu&#7897;c cách m&#7841;ng trong s&#7843;n xu&#7845;t, m&#7897;t h&#7879; th&#7889;ng xã h&#7897;i &#273;&#7847;y nh&#7919;ng bi&#7871;n &#273;&#7897;ng và b&#7845;t &#7893;n không ng&#7915;ng.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Marx có th&#7875; giúp chúng ta tìm ra l&#7889;i thoát kh&#7887;i cu&#7897;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng không?</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Nh&#432; nhà kinh t&#7871; Jean-Marie Harribey quan sát, n&#7871;u m&#7897;t ai &#273;ó có th&#7875; &#273;&#432;a ra danh sách &#7845;n t&#432;&#7907;ng nh&#7919;ng &#7845;n ph&#7849;m ph&#7909;c v&#7909; cho l&#7907;i ích c&#7911;a t&#432; b&#7843;n thì ch&#7855;c ch&#7855;n h&#7885; s&#7869; rút ra nh&#7919;ng phê phán c&#7911;a Marx v&#7873; ch&#7911; ngh&#297;a t&#432; b&#7843;n &#273;&#7875; tìm l&#7889;i ra xuyên qua h&#7879; th&#7889;ng c&#7911;a h&#7885;. </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Vì v&#7853;y Harribey chú thích thêm r&#7857;ng: T&#7915; “Th&#7901;i báo tài chính” (The Financial Times) &#273;&#7871;n “T&#7841;p chí Ph&#7889; Wall” (Wall Street Journal) và c&#7843; “Nhà kinh t&#7871;” (The Economist), “&#272;i&#7879;n tín” (Daily Telegraph) c&#7911;a Luân &#272;ôn &#273;&#7873;u tuyên b&#7889; r&#7857;ng ngày 13-10-2008 s&#7869; &#273;&#432;&#7907;c ghi vào l&#7883;ch s&#7917; nh&#432; là m&#7897;t ngày mà h&#7879; th&#7889;ng t&#432; b&#7843;n n&#432;&#7899;c Anh th&#7915;a nh&#7853;n &#273;ang th&#7845;t b&#7841;i, nh&#7919;ng nhà bình lu&#7853;n bu&#7897;c ph&#7843;i th&#7915;a nh&#7853;n r&#7857;ng “lu&#7853;t b&#7845;t kh&#7843; xâm ph&#7841;m c&#7911;a th&#7883; tr&#432;&#7901;ng &#273;ã ch&#7913;ng minh r&#7857;ng nó không th&#7875; &#273;&#7843;m b&#7843;o s&#7921; cân b&#7857;ng, &#7893;n &#273;&#7883;nh, th&#7883;nh v&#432;&#7907;ng và bình &#273;&#7859;ng” và r&#7857;ng “trên t&#7845;t c&#7843;, Marx &#273;ã r&#7845;t sáng su&#7889;t”.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">“C&#7847;n nhanh chóng nghiên c&#7913;u l&#7841;i t&#432; t&#432;&#7903;ng c&#7911;a Marx, nh&#7919;ng t&#432; t&#432;&#7903;ng &#273;ôi khi ch&#7881; trích d&#7851;n b&#7857;ng nh&#7919;ng câu nói n&#7893;i ti&#7871;ng”, nhà báo Patrice Bolton, ng&#432;&#7901;i &#273;ã t&#7853;p h&#7907;p t&#432; li&#7879;u c&#7911;a Marx cho t&#7901; Le Magazine Litteraire, nh&#7845;n m&#7841;nh. </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">T&#432; t&#432;&#7903;ng c&#7911;a Marx có giá tr&#7883; còn h&#417;n c&#7843; m&#7897;t ngu&#7891;n t&#432; li&#7879;u &#273;&#7875; gi&#7843;i mã ti&#7871;n trình toàn c&#7847;u hóa, “ti&#7871;n trình có m&#7897;t ph&#7847;n trách nhi&#7879;m trong vi&#7879;c th&#7845;t nghi&#7879;p hàng lo&#7841;t, t&#259;ng b&#7845;t công gi&#7919;a các qu&#7889;c gia c&#361;ng nh&#432; b&#7845;t công gi&#7919;a các giai c&#7845;p xã h&#7897;i bên trong m&#7895;i qu&#7889;c gia”. &#272;&#7915;ng quên s&#7921; n&#7889;i ti&#7871;p nhau c&#7911;a nh&#7919;ng bong bóng &#273;&#7847;u c&#417; &#273;ã và &#273;ang t&#7841;o ra s&#7921; b&#7847;n cùng hóa.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Trong b&#7889;i c&#7843;nh nh&#432; v&#7853;y, b&#7887; qua nh&#7919;ng &#273;i&#7875;m khác nhau trong l&#7883;ch s&#7917; th&#432;&#7901;ng cho r&#7857;ng th&#7853;t vi&#7877;n vông khi áp &#273;&#7863;t tr&#7921;c ti&#7871;p b&#7889;i c&#7843;nh l&#7883;ch s&#7917; c&#7911;a th&#7871; k&#7927; này vào th&#7871; k&#7927; ti&#7871;p theo, Karl Marx &#273;ang h&#7891;i sinh. </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Marx &#273;ã th&#7853;t s&#7921; n&#7895; l&#7921;c gi&#7843;i mã l&#7883;ch s&#7917;, kinh t&#7871;, s&#7843;n xu&#7845;t, s&#7921; tiêu th&#7909;, giá tr&#7883;, t&#432; b&#7843;n, l&#7921;c l&#432;&#7907;ng lao &#273;&#7897;ng, &#273;&#7845;u tranh giai c&#7845;p, và c&#361;ng nh&#432; s&#7921; khai thác, s&#7921; chuy&#7875;n nh&#432;&#7907;ng, t&#432; nhân hóa, kh&#7843; n&#259;ng gi&#7843;i phóng và v&#432;&#7907;t lên s&#7921; th&#7889;ng tr&#7883; vào nhi&#7873;u th&#7901;i &#273;i&#7875;m khác nhau trong m&#7897;t chu&#7895;i nh&#7919;ng mâu thu&#7851;n phát sinh liên t&#7909;c &#273;&#7875; kh&#7855;c h&#7885;a chính xác b&#7843;n ch&#7845;t &#273;&#7863;c tr&#432;ng c&#7911;a m&#7897;t ph&#432;&#417;ng th&#7913;c s&#7843;n xu&#7845;t &#7903; b&#7845;t k&#7923; th&#7901;i &#273;i&#7875;m nào trong l&#7883;ch s&#7917; nhân lo&#7841;i. </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">B&#7857;ng cách ti&#7871;p c&#7853;n mâu thu&#7851;n có th&#7875; giúp d&#7877; hi&#7875;u t&#7841;i sao t&#432; b&#7843;n tài chính toàn c&#7847;u hi&#7879;n nay &#273;ang &#273;&#7849;y l&#7853;p lu&#7853;n v&#7873; l&#7907;i nhu&#7853;n &#273;i &#273;&#7871;n ch&#7895; bùng n&#7893; và t&#7841;i sao ch&#7911; ngh&#297;a t&#432; b&#7843;n, nh&#432; nhà kinh t&#7871; ch&#7911; ngh&#297;a c&#7897;ng s&#7843;n Paul Boccara nh&#7853;n &#273;&#7883;nh, là ch&#7911; ngh&#297;a t&#432; b&#7843;n theo lu&#7853;t s&#7889; m&#361;, m&#7897;t h&#7879; th&#7889;ng mà &#273;&#7863;t ti&#7873;n b&#7841;c lên trên h&#7871;t &#273;&#7875; làm ra nhi&#7873;u ti&#7873;n h&#417;n cho dù t&#7893;n h&#7841;i &#273;&#7871;n cu&#7897;c s&#7889;ng c&#7911;a nhân dân, m&#7897;t h&#7879; th&#7889;ng không th&#7875; &#273;&#7843;o ng&#432;&#7907;c, nó c&#361;ng không &#273;&#432;&#7907;c mong &#273;&#7907;i tr&#7903; l&#7841;i “ch&#7911; ngh&#297;a t&#432; b&#7843;n th&#7901;i c&#361;”.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Trong m&#7897;t bài báo &#273;&#259;ng trên Le Monde Diplomatique, nhà tri&#7871;t h&#7885;c Lucien Seve nh&#7845;n m&#7841;nh r&#7857;ng, n&#7871;u cu&#7897;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng bùng n&#7893; trong qu&#7843; c&#7847;u tín d&#7909;ng thì kh&#7843; n&#259;ng tàn phá c&#7911;a nó n&#7857;m &#7903; ch&#7895; s&#7921; phân ph&#7889;i giá tr&#7883; th&#7863;ng d&#432; không công b&#7857;ng gi&#7919;a t&#432; b&#7843;n và ng&#432;&#7901;i lao &#273;&#7897;ng &#273;ang ngày càng t&#259;ng lên.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Và ông c&#361;ng nh&#7855;c nh&#7903; s&#7921; sáng su&#7889;t c&#7911;a Marx &#273;ang r&#7885;i sáng cho chúng ta r&#7857;ng: “T&#7845;t c&#7843; các ph&#432;&#417;ng ti&#7879;n nh&#7857;m m&#7909;c &#273;ích phát tri&#7875;n s&#7843;n xu&#7845;t &#273;ã &#273;&#432;&#7907;c chuy&#7875;n thành nh&#7919;ng công c&#7909; c&#7911;a s&#7921; th&#7889;ng tr&#7883; và khai thác c&#7911;a các nhà s&#7843;n xu&#7845;t”, và r&#7857;ng “s&#7921; tích l&#361;y c&#7911;a nh&#7919;ng ng&#432;&#7901;i giàu có &#7903; m&#7897;t c&#7921;c là s&#7921; tích l&#361;y t&#7927; l&#7879; thu&#7853;n v&#7899;i s&#7921; nghèo &#273;ói &#7903; m&#7897;t c&#7921;c khác”. T&#7915; &#273;ó, Seve nh&#7853;n &#273;&#7883;nh: Nh&#7919;ng gi&#7843; thuy&#7871;t v&#7873; các cu&#7897;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng tài chính và th&#432;&#417;ng m&#7841;i &#273;&#7873;u b&#7855;t ngu&#7891;n t&#7915; &#273;ó. </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Cu&#7897;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng &#273;ã tr&#7903; nên có h&#7879; th&#7889;ng, nó ch&#7881; có th&#7875; l&#7853;p l&#7841;i và ngày càng tr&#7847;m tr&#7885;ng h&#417;n. &#272;ó là lý do t&#7841;i sao t&#432; b&#7843;n h&#7841; th&#7845;p vai trò c&#7911;a ngu&#7891;n g&#7889;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng trong khi c&#7889; gi&#7843;i thích v&#7873; nó. &#272;&#7875; “&#273;&#7841;o &#273;&#7913;c hóa” ch&#7911; ngh&#297;a t&#432; b&#7843;n, làm cho nó tr&#7903; nên minh b&#7841;ch h&#417;n, nh&#432; T&#7893;ng th&#7889;ng Pháp Nicolas Sarkozy &#273;&#7873; ngh&#7883; ch&#7881; là nh&#7919;ng kh&#7849;u hi&#7879;u cho th&#7845;y tính logic c&#7911;a h&#7879; th&#7889;ng &#273;ó là không th&#7875; ch&#7841;m &#273;&#7871;n &#273;&#432;&#7907;c, nh&#432;ng th&#7921;c ra &#273;ó là s&#7921; &#273;&#7897;c tài c&#7911;a ti&#7873;n b&#7841;c, công cu&#7897;c tìm ki&#7871;m l&#7907;i nhu&#7853;n l&#7899;n h&#417;n. </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">“&#272;&#7889;i m&#7863;t v&#7899;i m&#7897;t h&#7879; th&#7889;ng rõ ràng không có kh&#7843; n&#259;ng &#273;i&#7873;u hành chính nó là s&#7921; tr&#7843; giá quá &#273;&#7855;t. M&#7909;c &#273;ích c&#7911;a chúng ta hi&#7879;n nay là ph&#7843;i v&#432;&#7907;t lên ch&#7911; ngh&#297;a t&#432; b&#7843;n và chu&#7849;n b&#7883; cho m&#7897;t b&#432;&#7899;c &#273;i dài ti&#7871;n &#273;&#7871;n m&#7897;t t&#7893; ch&#7913;c xã h&#7897;i m&#7899;i n&#417;i con ng&#432;&#7901;i thông qua nh&#7919;ng hình th&#7913;c liên k&#7871;t m&#7899;i, s&#7869; cùng nhau n&#7855;m gi&#7919; quy&#7873;n l&#7921;c xã h&#7897;i”, nhà tri&#7871;t h&#7885;c Lucien Seve kh&#7859;ng &#273;&#7883;nh. </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Ông nh&#7845;n m&#7841;nh: “&#272;ó là bài h&#7885;c c&#7911;a Marx mà chúng ta c&#7847;n nghiên c&#7913;u”.</font></p> <p align="right"><font face="Arial" size="2"><b><i>Theo SGGPO</i></b></font></p> </body> </html>

BÌNH LUẬN

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

Sáng 18-5, tại Đường sách Thành phố diễn ra chương trình giao lưu cùng người sáng lập và tác giả các tác phẩm trong Tủ sách Di sản Hồ Chí Minh.

Agile Việt Nam
;